Deport Kararının Sebepleri Nelerdir?

Deport kararının kaldırılması konusunda en önemli unsur deport kararının hangi gerekçeye dayanılarak verildiğidir. Buna bağlı olarak kişi kısa süreliğine deport edilebileceği gibi ömür boyu yurda girişi de yasaklanabilir. Deport olma nedenleri çok çeşitli olabilmektedir. En çok karşılaşılan nedenler arasında; vize süresini aşma veya oturma izni süresini uzatmama bulunmaktadır.

Bir kişinin deport edilmesi için belli başlı deport sebepleri vardır. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa göre aşağıdaki yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:

1) İşlediği suç sebebiyle hapis cezasına mahkum edilmiş ve idarece sınır dışı edilmesi uygun görülenler,

2) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,

3) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar,

4) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar,

5) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,

6) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,

7) İkamet izinleri iptal edilenler,                         

8) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler,

9) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,

10) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler

11) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler,

12) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar,

13) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,

Deport Kararını Kim Verir?

Yabancıların deport edilmesine Göç İdaresi Genel Müdürlüğü veya ilgili Valilik karar verir. Burada kişiye bir yurda giriş yasağı süresi belirlenir ve bu sürenin belirlenmesinde idarenin yetkisi çok geniştir. Ancak idare, kanunda öngörülen sınırlar içerisinde bir süre belirleyecektir.

İdarenin verdiği kararlara karşı yargı yolu açıktır.

Deport Kaldırma İslemleri

Kural olarak sınırdışı edilen yabancı, yurda giriş yasağı süresi dolmadan Türkiye’ye giriş yapamaz. Ancak bu durumun bazı istisnaları vardır. Yani her zaman bu sürelerin dolmasını beklemeye gerek yoktur.

Deport kaldırma işlemleri iki şekilde olabilir:

1) Yabancı, meşruhatlı vize alabilir. Bu vize ile hakkında verilen sınır dışı süresi dolmadan ülkeye giriş yapabilir.

2) Yabancı, hakkında verilen deport kararının iptalini idare mahkemesinden dava yolu ile talep edebilir. 

1) Meşhuratlı Vize ile Deport Kaldırma

Deport edilmiş bir kimsenin evlilik, eğitim,tedavi gibi nedenlerle meşhuratlı vize alması halinde Türkiye’ye girişi serbesttir. Bu tür vizenin alınabilmesi için yabancının bahse konu halleri kanıtlar evrak ibraz etmesi gerekmektedir. 

Deport edilme nedeni terör ile ilgili bir faaliyet olanların deport işlemleri çerçevesinde ülkeye tekrar girişleri mümkün değildir. Ancak bu konuda dava yoluyla mahkumiyetten kurtularak ülkeye girişi söz konusu olabilir.

2) Deport Kararına Karşı Dava

Deport kararına itiraz, dava yolu ile gerçekleştirilebilir. Deport kararı idarenin aldığı bir karar olması dolayısıyla idari işlem niteliğindedir. İdari işlemlerin iptali için idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. 

Eğer bir yabancı hakkında deport kararı alınmışsa, kararı alan idare ilgili yabancıya veya bu yabancının yasal temsilcisine kararı gerekçeli olarak tebliğ eder.

Sınır dışı edilme kararı kendisine uygulanmak istenen yabancı bu çerçevede hakkında verilen deport kararının hukuka aykırı olduğunu iddia ederek idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Burada sınırdışı etme kararına itiraz niteliğindeki bu davayı açabilmek için 7 günlük hak düşürücü süre söz konusudur. Yabancı, deport kararının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde bu davayı açmalıdır. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir.

ÖNEMLİ: Bu kararı tebliğ alan yabancı dava konusunda oldukça hızlı hareket etmelidir. Çünkü dava yoluna gitmek isteyen yabancı avukata gittiğinde avukatın yapacağı ve zaman alan bir çok işlem (il göç idaresi ile yazışma, olaya göre başka yerden toplanacak belgelerin toplanması, gerekli karar araştırması, dilekçe yazımı, dava açılması) mevcuttur.

İdare mahkemesinde açılan iptal davası deport işleminin uygulanmasını durdurur. Yani mahkeme bir karar verene kadar kişi sınır dışı edilemez ve Türkiye’de kalmaya devam edebilir. 

Sınır Dışı Edilme İslemleri ve Süreci

Hakkında deport edilme sebepleri gerçekleşen yabancı kolluk kuvvetleri tarafından yakalanmış olabilir. Resmi bir kurumun durumu farketmesi üzerine kolluk kuvvetlerine durum ihbar edilmiş olabilir. Yabancı, kolluk tarafından yakalandığında haklarında karar verilmek üzere bu durum derhal valiliğe bildirilecektir. Valiliğin değerlendirme ve karar süreci en geç 48 saattir. Haklarında sınır dışı kararı alınanlardan 6458 s. Kanun m. 57/2’de belirtilenler hakkında idari gözetim kararı alınacaktır. Bunlar, idari gözetim kararından itibaren 48 saat içerisinde yakalamayı yapan kolluk tarafından geri gönderme merkezine götürülecektir. 

Önemli: Sınır dışı edilme kararı alınanlardan kolluk tarafından yakalanmadan ülkeyi terk etme isteğini kendisi bildiren yabancılar geri gönderme merkezine sevk edilmez. Bu halde sınır dışı edilecek yabancı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü taşra teşkilatının koordinesinde kolluk tarafından sınır kapılarına götürülecektir.

Yakalanan yabancı, öncelikle sağlık kurumuna götürülerek muayene edilir. Sonrasında İl Göç İdaresinin bu tarz durumlar için belirlediği bir yere götürülür. Burada yabancı kişinin deport edilmesine ilişkin evraklar hazırlanır.

Sınır dışı etme kararı verildiğinde bu karar ilgilisine veya temsilcisine veyahut avukatına tebliğ edilecektir.

Önemli: İstanbul’da yabancı kadın Silivri Geri Gönderme Merkezine gönderilirken yabancı erkek Çatalca veya Tuzla Geri Gönderme Merkezine götürülür. Geri gönderme merkezine bu şekilde nakledilen yabancı işlemleri bittiğinde ve dava da açmamış ise ülkelerine gönderilmesi sağlanır. Ancak yasal süre içerisinde dava açılırsa dava sonuçlanana kadar kişi sınırdışı edilmez. Bu durumda davanın sonucuna göre hareket edilir.

Kimler Sınır Dışı Edilemez?

Kimler hakkında sınır dışı kararı alınamayacağı 6458 s. Kanun 55.maddesinde sayılmıştır. 55. maddeye göre sınır dışı etme kararı alınması kapsamında olsalar bile bazı yabancılar hakkında sınır dışı kararı verilemeyecektir. Ancak sınır dışı edilemeyecek kişilerin istendiği takdirde belirli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekillerde ve sürelerde bildirimde bulunmaları gerekebilir. Hakkında sınır dışı kararı verilemeyecek yabancılar şunlardır:

• Yabancının sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı veya onur kırıcı cezaya yahut muameleye tabi tutulacağı konusunda ciddi emare bulunan yabancılar,
• Seyahat etmesi, ciddi sağlık sorunları veya yaş, hamilelik halleri sebebiyle riskli görülen yabancılar,
• Hayati tehlike oluşturan hastalıkları için tedavi görmekte olan ve sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkanı bulunmayan yabancılar,
• Psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağduru yabancılar da tedavi tamamlanıncaya kadar sınır dışı edilemeyecektir.