Boşanmada Mal Kaçırma ve Engellenmesi
Boşanma davası sürecinde eşlerden biri, ortak malların mal paylaşımına konu olmaması için üzerine kayıtlı malları bir şekilde elinden çıkarabilir, satabilir ya da saklayabilir. Bu kötü niyetli tasarrufa, boşanmada mal kaçırma adı verilir.
Boşanmada mal kaçırmanın engellenmesi için bazı hukuki imkanlar vardır.
Aile Konutu Şerhi
Aile konutu şerhi; eşlerin aile konutu olarak kullandıkları ev üzerindeki tasarruflarına kısıtlama getiren, eşlerin ortak rızası olmadan şerh konulan konutun satılmasını veya kiralanmasını engelleyen, bu amaçla tapuya koydurulan bir hukuki engelleyicidir.
Tapudaki kayıtlara konulan aile konutu şerhi ile beraber eşler konut üzerinde artık birlikte söz sahibi olacaklardır, her iki eşin de rızası olmadan konutun kiralanması ve satılması mümkün olamayacaktır. Aile konutu şerhi koyulabilmesi için diğer eşin rızası aranmamaktadır.
Aile Konutu Şerhi Konulması İçin Gereken Belgeler
-Evlilik cüzdanı,
-Mahalle muhtarından alınacak aile konutu belgesi,
-Başvuru yapan eşin vukuatlı nüfus kayıt örneği
-TC kimlik kartı
Önemli : Aile konutu şerhi konulmamış olsa dahi mal kaçırma niyetiyle satılan aile konutunun geri alınması mümkündür Ancak aile konutu şerhi konulursa dava sürecine girmeye gerek olmaksızın devir önlenmiş olur.. Aile konutu şerhi konulmamış taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunan tarafa karşı ‘tapu iptali ve tescili davası’ açılması gerekir.
İhtiyati Tedbir Kararı
Eşlerden birinin boşanma davasından önce veya boşanma davası sırasında mal kaçırması, ihtiyati tedbir kararı ile engellenebilir. İhtiyati tedbir, boşanma davası açılmadan önce istenebileceği gibi boşanma davası sırasında da istenebilir.
İhtiyati tedbir kararı alınabilmesi için boşanma davasının yanında mal paylaşımı davasının da açılmış olması ve dosyada ihtiyati tedbir talep edilmesi gerekir. Mal paylaşımı davası ihtiyati tedbir talep etmek için açılır.
Önemli: Kural olarak mal paylaşımı davası, -boşanma davasında verilen- boşanma kararının kesinleşmesinden sonra açılır. Mal paylaşımı davasının ayrı bir dava olarak boşanma davası ile birlikte yahut boşanma davası sürerken açılmasında herhangi bir mahsur bulunmamaktadır. Ancak bu durumda; mal paylaşımı davasında boşanma davası bekletici mesele yapılacaktır.
Muvazaa Sebebiyle İptal Davası
Taşınır ya da taşınmaz mallara ilişkin anlaşmalı (muvazaalı) devir işlemleri yapılmışsa, bu işlemdeki hile ispatlanarak devrin iptali talep edilebilir.
Boşanma davası açılmadan önce geçmişe yönelik süre sınırı olmaksızın mal kaçırma amacı ile devir işlemi yapıldığı açıkça ortaya konulduğu takdirde bu devirlerin iptali sağlanabilir.
Önemli : Boşanma davası açılmadan 1 yıl önceye kadar mal ya da malların karşılıksız devri yapılmışsa, bu devirlerin iptali sağlanabilir.
Eşlerden Mal Kaçırmak Suç Mudur?
Türk Ceza Kanunu’nda ‘eşten mal kaçırma’ özel bir suç türü olarak düzenlenmemiştir. Dolayısıyla boşanma davasında mal kaçıran eşin cezası şudur şeklinde bir ifade doğru olmayacaktır. Ancak yine de eşin hangi yolla mal kaçırdığını irdelemek gerekir. Zira özel olarak ‘mal kaçırma’ fiili suç teşkil etmese de eşten mal kaçırma yolları arasında TCK’da suç niteliğinde yer alan fiiller olabilir. Bu fiillere şu örnekler verilebilir:
Taraflardan biri diğer eşten mal kaçırabilmek için karşı tarafı dolandırmış olabilir. Bu halde mal kaçıran eşin TCK 157 hükmüne göre cezalandırılması mümkün hale gelecektir. TCK m. 157 hükmüne göre; “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir.”
Eşlerden biri sahte bir vekâletname düzenleyerek diğer eş üzerindeki mal varlığı değerlerini kaçırabilir. Bu halde resmî belgede sahtecilik suçu işlenmiş olacaktır. TCK m. 204/1’e göre; “Bir resmî belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmî belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Eşlerden biri mallarını satmak/bağışlamak istemeyen diğer eşi bu hususa zorlamak için tehdit etmiş olabilir. TCK m. 106/1’e göre; “Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Yukarıda örneklerle de ifade ettiğimiz üzere kendi başına ‘eşten mal kaçırma suçu’ TCK da düzenlenmemekle beraber mal kaçırma amacının gerçekleşebilmesi için başkaca suçlar işlenmiş olabilir. Bu halde suçu işleyen eşin TCK da düzenlenen fiilden ötürü cezalandırılması mümkündür.
